Jorge Mario Pedro Vargas Llosa (Arequipa, Perú, 28 de marzo de 1936).
Escritor peruano, considerado un dos máis grandes novelistas hispanoamericanos da segunda metade do século XX, ao lado de Julio Cortázar, Carlos Fuentes e Gabriel García Márquez. É basicamente un realista, e ás veces un rexionalista, cuxas obras reflicten a convulsa realidade social peruana (e nalgún caso, latinoamericana), sacudida por conflitos de tipo racial, sexual, moral e político. A súa representación artística desa problemática non é, non obstante, mimética ou naturalista, senón que incorpora as técnicas narrativas máis innovadoras da novela contemporánea (multiplicidade de focos narrativos, montaxe de planos espazo-temporais, efectos expresionistas, monólogo interior). É, pola fecundidade, riqueza e hondura da súa obra creadora e pola súa continua presenza no debate sobre asuntos relativos a liberdade, violencia, censura e xustiza, unha das personalidades intelectuais máis activas e influentes da actualidade. Foi traducido a numerosas linguas e gañou os maiores premios literarios internacionais, entre eles o Premio Cervantes. En 1995, foi elixido académico de número da Real Academia Española, e en 1996 leu o seu discurso de ingreso sobre Azorín. Naceu en Arequipa e estudou nese lugar, Bolivia, Piura e Lima. En 1959 viaxou a París e logo a Madrid, onde estudou e publicou o seu primeiro libro, Los jefes, unha colección de contos. Pasou un longo tempo en exilio voluntario, primeiro en París, despois en Barcelona e finalmente en Londres, onde reside actualmente; entre 1974 e 1990 viviu no seu país. Recentemente, adoptou a cidadanía española.
Alcanzou a fama por primeira vez ao gañar o importante Premio Biblioteca Breve, de Barcelona, coa súa novela
La ciudad y los perros (fragmento) (1963), que é unha das expresións máis características dese momento de renovación na novelística hispanoamericana que se coñece como "o boom", do cal era o representante máis novo. A novela reelabora as súas experiencias no colexio militar Leoncio Prado, con imaxes de gran violencia, tensión dramática e cuestionamento moral sobre autenticidade, responsabilidade e heroísmo. A destreza técnica e o virtuosismo da súa linguaxe narrativa son aínda maiores nas dúas seguintes novelas:
La casa verde (1966), que aproveita memorias dos seus anos en Piura para compoñer un gran mural de acción e degradación sexual; e
Conversación en la Catedral (1969), que transcorre durante os escuros anos da ditadura de Manuel A. Odría (1948-1956) intentando unha vasta análise dos círculos do poder, o mundo do periodismo amarelo e os cabarés de mala morte. En 1967 publicou o seu notable relato
Los cachorros.
A rigorosa obxectividade e a indeclinable tensión coas que formula os seus conflitos, cede un pouco na segunda etapa da súa produción novelística, que se distingue por toques de humor grotesco, como en
Pantaleón y las visitadoras (fragmento) (1973), ou por retratarse a si mesmo no seu relato, como en
La tía Julia y el escribidor (1977), na que narra episodios do seu primeiro matrimonio e os seus comezos literarios.
La guerra del fin del mundo (1981) é unha volta ao estilo de composición épica da súa primeira etapa e unha rara incursión no mundo sociopolítico do Brasil de fins do século XIX, seguindo o modelo de gran reportaxe establecida por Euclides dá Cunha. Na última porción da súa obra narrativa, mestúranse as novelas cuxo tema é esencialmente político
Historia de Mayta (1984),
Lituma en los Andes (1993), coas máis lixeiras de corte detectivesco
¿Quién mató a Palomino Molero? (1986) ou erótico
Elogio de la madrastra (fragmento) (1988).
El hablador (1987) sinala un retorno ao mundo da selva, un dos seus ambientes favoritos, para contar unha historia sobre identidades culturais e diferenzas antropolóxicas. Unha importante porción da súa obra ensaística pode lerse en
Contra viento y marea (1983-1990). As súas memorias tituladas
El pez en el auga (1993) ofrecen un apaixonante e minucioso reconto da súa experiencia como frustrado candidato presidencial nas eleccións peruanas de 1990. Escribiu ademais libros de crítica literaria, obras teatrais e incontables páxinas xornalísticas en diversos lugares do mundo.
Obra
Ficción
El desafío, relato (1957)
Los Jefes (1959)
La ciudad y los perros (1962)
La casa verde (1966), Premio Rómulo Gallegos
Los cachorros (1967)
Conversación en La Catedral (1969)
Pantaleón y las visitadoras (1973)
La tía Julia y el escribidor (1977)
La guerra del fin del mundo (1981)
Historia de Mayta (1984)
¿Quién mató a Palomino Molero? (1986)
El hablador (1987)
Elogio de la madrastra (1988)
Lituma en los Andes (1993), Premio Planeta
Los cuadernos de don Rigoberto (1997)
La Fiesta del Chivo (2000)
El Paraíso en la otra esquina (2003)
Travesuras de la niña mala (2006)
El sueño del celta (2010)
Ensaio
Carta de batalla por Tirant lo Blanc, prólogo á novela de Joanot Martorell (1969)
García Márquez: historia de un deicidio (1971)
Historia secreta de una novela (1971)
La orgía perpetua: Flaubert y "Madame Bovary" (1975)
Entre Sartre y Camus, ensayos (1981)
Contra viento y marea. Volumen I (1962-1982) (1983)
La suntuosa abundancia, ensaio sobre Fernando Botero (1984)
Contra viento y marea. Volumen II (1972-1983) (1986)
Contra viento y marea. Volumen III (1964-1988) (1990)
La verdad de las mentiras: ensayos sobre la novela moderna (1990)
Carta de batalla por Tirant lo Blanc (1991)
Un hombre triste y feroz, ensaio sobre George Grosz (1992)
Desafíos a la libertad (1994)
La utopía arcaica. José María Arguedas y las ficciones del indigenismo (1996)
Cartas a un joven novelista (1997)
El lenguaje de la pasión (2001)
La tentación de lo imposible, ensaio sobre Los Miserables de Victor Hugo (2004)
El viaje a la ficción, ensaio sobre Juan Carlos Onetti (2008)
Ma parente d'Arequipa, outubro 2009, textos cortos, en francés
Comment j'ai vaincu ma peur de l'avion, outubro 2009, textos cortos, en francés
Sables y utopías, recopilación dos seus artigos e cartas sobre América Latina (2009)
Teatro
La huida del inca (1952)
La señorita de Tacna (1981)
Kathie y el hipopótamo (1983)
La Chunga (1986)
El loco de los balcones (1993)
Ojos bonitos, cuadros feos (1996)
Odiseo y Penélope (2007)
Al pie del Támesis (2008)
Las mil y una noches (2010)
Autobiografía
El pez en el agua (1993)
Películas
Pantaleón y las visitadoras (1975)
Outras obras e publicacións
A Writer's Reality, colección de conferencias ditadas na Universidade de Siracusa (1991)
Making Waves, selección de ensaios de Contra viento y marea, publicado só en inglés (1996)
Nationalismus als neue Bedrohung, selección de ensaios políticos, publicado só en alemán (2000)
El lenguaje de la pasión, selección de artigos da serie Piedra de toque (2001)
Diario de Irak, selección de artigos sobre a guerra en Irak (2003)
Un demi-siècle avec Borges, entrevista e ensaios sobre Borges, publicado só en francés (2004)
Mario Vargas Llosa. Obras Completas, Vol. III Novelas y Teatro (1981-1986), (2005)
Dictionnaire amoureux de l’Amérique latine, ensaios publicados inicialmente só en francés, (2005)
Diccionario del amante de América Latina, versión en español, (2006)
Israel/Palestina. Paz o guerra santa, recopilación de artigos, (2006)
Diálogo de damas, poemas relacionados coas esculturas de Manolo Valdés, Aeroporto Barajas de Madrid (2007)
Fontes:
El poder de la palabra,
Wikipedia
