Letania de GALICIA

DE tanto calar xa falo solo



GALICIA digo eu / un di ..............GALICIA
GALICIA decimos todos ..............GALICIA
astr´os que calan din ...................GALICIA
e saben .......................................sabemos

GALICIA da door chora ...............á forza
GALICIA da tristura triste ............á forza
GALICIA do silencio calada ..........á forza
GALICIA da fame emigrante .........á forza
GALICIA vendada cega ................á forza
GALICIA tapeada xorda ...............á forza
GALICIA atrelada queda ...............á forza

libre pra servir ....................libre pra servir
libre pra non ser .................libre pra non ser
libre pra morrer ..................libre pra morrer
libre pra fuxir .....................libre pra fuxir

GALICIA labrega ...............GALICIA nosa
GALICIA mariñeira ............GALICIA nosa
GALICIA obreira ...............GALICIA nosa
GALICIA irmandiña ...........GALICIA viva inda


recóllote da terra ................estás mui fonda
recóllote do pueblo..............estás nil toda
recóllote da HISTORIA ......estás borrosa

recóllote i érgote no verbo enteiro
no verbo verdadeiro que fala o pueblo
recóllote prós novos que vein con forza
prós que inda non marcou a malla d´argolas
prós que saben que ti podes ser outra cousa
prós que saben que o home pode ser outra cousa

sabemos que ti podes ser outra cousa
sabemos que o home pode ser outra cousa

Letania de Galicia

Letanía de Galicia. Poemas caligráficos, fechado en 1979, constituye una obra de transición hacia la última etapa en que Novoneyra, afincado de nuevo en Galicia, se vuelve rama de carballo robusto.

Este texto escribiuno Uxio Novoneyra durante as protestas estudantís santiaguesas do maio do 68 e é, polo tanto, un poema social. O autor concibíao como un himno patriótico, pero un himno para dicir, non para cantar.
O seu título, Letanía de Galicia, ten claras reminiscencias relixiosas, trátase dun rezo pola súa Terra, un rezo civil colectivo. O poema acada a súa plenitude cando se di dun xeito coral.

No poema de Uxio Novoneyra son os galegos unidos que pregan, afirman a súa fe en galicia. Recréase libremente a forma do rosario católico, presente en moitas das familias galegas da época.

Chave das noces, o diario da biblioteca do IES de Foz publica hoxe unha entrevista inédita con Uxío Novoneyra realizada en 1985 por alumnos/as do centro. http://chavedasnoces.blogspot.com/

Letania de Galicia

Letanía de Galicia. Poemas caligráficos, fechado en 1979, constituye una obra de transición hacia la última etapa en que Novoneyra, afincado de nuevo en Galicia, se vuelve rama de carballo robusto.

Este texto escribiuno Uxio Novoneyra durante as protestas estudantís santiaguesas do maio do 68 e é, polo tanto, un poema social. O autor concibíao como un himno patriótico, pero un himno para dicir, non para cantar.
O seu título, Letanía de Galicia, ten claras reminiscencias relixiosas, trátase dun rezo pola súa Terra, un rezo civil colectivo. O poema acada a súa plenitude cando se di dun xeito coral.

No poema de Uxio Novoneyra son os galegos unidos que pregan, afirman a súa fe en galicia. Recréase libremente a forma do rosario católico, presente en moitas das familias galegas da época.

De tanto calar xa falo só
xa é hora de botar fóra o que me atormenta

Boa parte do poema ten unha estrutura paralelística con abundantes anáforas e epíforas
GALICIA digo eu ... un di ............GALICIA
GALICIA dicimos todos ..............GALICIA
ata os que calan .. din ..................GALICIA
e saben .......................................sabemos
Eu digo/sinto Galicia, coma calquera, como todos os galegos, mesmo os que non o din, os que non manifestan o seu sentimento pola terra e calan, como calan os galegos; eles tamén o saben e sabémolo todos, Galicia é unha tarefa común de todos os galegos e galegas. O sentimento vai crecendo: eu, un, todos...
GALICIA da dor ... chora ................á forza
GALICIA da tristura ... triste ............á forza
GALICIA do silencio ... calada ..........á forza
GALICIA da fame ... emigrante .........á forza
GALICIA vendada ... cega ................á forza
GALICIA tapeada ... xorda ...............á forza
GALICIA atrelada ... queda ...............á forza
Tal e como recita o autor, hai unha pausa, chora, triste, etc. van unidas a á forza
Repaso aos históricos males de Galicia: a que sofre, a que chora, sempre triste (Rosalía), que non protesta e está calada (Castelao), a que emigra pola fame, a que está cega, cunha venda e non pode ver a realidade, a que está rodeada por un muro (tapeada) e xorda, que non escoita as chamadas, a que está atada (atrelada), quieta por non poder moverse. E o coro repite á forza, porque non é libre, non dispón do seu destino, está forzada

libre pra servir ....................libre pra servir
libre pra non ser .................libre pra non ser
libre pra morrer ..................libre pra morrer
libre pra fuxir .....................libre pra fuxir
A ironía da liberdade que non existe: é libre para seguir servindo a señores e foráneos, é libre para non ser ela mesma, para non ser un pobo, para ser alienada, é libre para morrer como pobo, é libre para fuxir, para escapar. E o coro vaino remarcando e repetindo, como o roga por nós do rosario
GALICIA labrega ...............GALICIA nosa
GALICIA mariñeira ............GALICIA nosa
GALICIA obreira ...............GALICIA nosa
GALICIA irmandiña ...........GALICIA viva inda
Agora cántase ás tres clases máis nosas, que conforman o verdadeiro ser galego: os labregos ( a primeira e máis antiga), os mariñeiros e os obreiros (a nova clase social do século XX). E tamén ao noso pasado de loita e honra: os irmandiños, que seguen aínda vivos nas nosas conciencias, que son exemplo de loita e rebelión

GALICIA irmandiña
GALICIA viva inda

recóllote da terra ................estás moi fonda
recóllote do pueblo ...............estás nil toda
recóllote da HISTORIA ......estás borrosa
Os tres elementos que forman a identidade dunha nación: unha terra, un pobo e unha historia comúns. A terra e o pobo están enraizados, claros, todo o mundo os capta e sente, pero a Historia áinda non se coñece ben, está borrosa
recóllote e érgote no verbo enteiro
no verbo verdadeiro que fala o pobo
recóllote prós novos que vein con forza
prós que inda non marcou a malla de argolas
prós que saben que ti podes ser outra cousa
prós que saben que o home pode ser outra cousa
Como na ladaíña, o que guía a oración fai unha conclusión final.
No verbo (a palabra, a lingua galega) está a esencia, na lingua do pobo, a verdadeira; mesmo cos castelanismos normais na época: letanía, solo, pueblo. A mocidade que vén con forza, porque aínda non está marcada pola escravitude (a argola dos escravos que deixaba marca), non están alienados. Os novos saben que Galicia pode ser outra cousa, que a humanidade pode ser outra cousa mellor.
Remata cunha chamada á comunidade galega e á comunidade humana, nacionalismo e internacionalismo
sabemos que ti podes ser outra cousa
sabemos que o home pode ser outra cousa
O coro (o pobo) recolle a chamada e repítea facéndoa súa
É como o amén final da ladaíña

Unha voz no pobo galego

A ladaíña é a oración que se recrea no poema de Novoneira. Algo que nos une aos galegos, como o rosario á familia católica. Un canto, unha oración, unha súplica na que a Virxe é a nosa terra. Unha longa lista de rogos aos que vai respondendo o coro.
Dicíase na posguerra española la familia que reza unida permanecerá unida e la familia que reza unida el Rosario reproduce un poco el clima de la casa de Nazaret. Na posguerra era habitual en moitas familias rezar o rosario xuntos. Presidían os avós (sobre todo as avoas) e un dos membros tiña que levar/dirixir a oración.
Que é o Rosario? O Santo Rosario é unha das devocións laicas máis populares entre católicos por todo o mundo. O seu nome formal é "O Santo Rosario da Santísima Virxe María." O Santo Rosario relaciónase con Santo Domingo de Guzmán (1170-1221). Desde o século quince en diante os dominicanos foron os promovedores principais do Rosario. En 1569 o Papa San Pio V estableceu o formato de quince Misterios como a versión oficial do Santo Rosario, autorizado pola Igrexa. No ano 2002, o Papa Juan Pablo II agregou cinco Misterios adicionais, agora hai vinte Misterios en total.
Como se reza o rosario? Co rosario na man faga o Sinal da Cruz , e rece o "Credo dos Apóstolos".
2 - Rece o primeiro Nosopai  e medite o Primeiro Misterio.
3 - Rece 10  Avemarías (unha por cada doa pequena); rece o " Gloria".  
4 - Rece o Nosopai e medite o Segundo Misterio; 10 Avemarías. Rece o "Gloria".
5 - Rece o Nosopai e medite o Terceiro Misterio; 10 Avemarías. Rece o "Gloria".
6 - Rece o Nosopai e medite o Cuarto Misterio; 10 Avemarías. Rece o "Gloria".
7 - Rece o Nosopai e medite o Quinto Misterio; 10 Avemarías. Rece o "Gloria".
8 - Un Nosopai e tres Avemarías polas intencións do Santo Padre.
9 - A Salve
10 - Ladaíñas da Virxe (Lauretanas) (É tradición angadilas ao final do rosario): Vexamos a versión galega e a latina -que moita xente sabía de memoria en latín na posguerra sen nunca estudar latín- tendo en conta que a cursiva é dita polo coro:

Uxío Novoneyra

Terras outas soias do Caurel

A invocación ao Courel, ás "terras outas soias do Courel", d'Os Eidos volve cobrar a voz do propio Uxío Novoneyra da man da súa propia escrita na edición facsimilar que a Universidade de Santiago de Compostela ven de publicar. No ano en que as Letras renden homenaxe ao "poeta nacional" (en palabras da súa filla), a USC quíxose sumar coa edición do manuscrito autógrafo que Uxío compuxo entre 1952 e 1954, publicado por Galaxia en 1955.

Os eidos, os paxaros, os regatos, os caborcos ou os lobos volven cobrar vida neste universo do Courel da man da reedición deste poemario que contén a base e o fundamento primordial do que había ser todo un ciclo poético que o propio poeta comezaría a pechar coa edición de Os Eidos. Libro do Courel, onde reúne os poemas d'Os Eidos (1955) e d'Os Eidos-2 (1974).

Homenaxe a Uxio Novoneyra no Rosalia

Canto de permanencia" estrearase no Teatro Rosalía Castro da Coruña o xoves día 15. Un documental creativo sobre a figura de Uxío Novoneyra,Uxía Senlle pon voz a poemas do autor, O documental está dirixido por Carlos Seijo e ideado pola Asociación Socio-Pedagóxica Galega.
CANTO DE PERMANENCIA
HOMENAXE A UXÍO NOVONEYRA
Uxía Senlle pon voz a poemas de Uxío Novoneyra
Teatro Rosalía Castro (C/Riego de Agua)
Función: 20.30 h.
Entrada libre ata completar capacidade

"Pra min, a poesía é unha forma de entusiasmo, unha forma de responsabilidade".

No ano de Novoneyra máis edicions que nos levan o Caurel

Guía do Courel, obra preparada por Javier Guitián Rivera, Luis Guitián Rivera e José Luís Martinez Vilar. Unha proposta para coñecer a terra de Novoneyra, considerada como o corazón natural do noso país. As guías chegarán ás librarías na primeira semana do mes de outubro.
A través de 22 rutas excepcionais, con valiosísima documentación, e da man dun grupo de naturalistas expertos no Courel, o viaxeiro ou viaxeira ten a oportunidade de percorrer con comodidade e información de primeira man as paisaxes desta serra, o corazón natural de Galicia. Dando a coñecer lugares que hoxe poderían ser modelo de xestión do medio natural e descubríndolle ao viaxeiro a súa vexetación, os mellores bosques do país, as especies ameazadas e, en definitiva, a beleza e autenticidade dunha paisaxe sobre a que se fundamenta o turismo rural, Javier Guitián, Luís Guitián e José L. Martínez Villar trazan nesta guía un mapa imprescindible para quen queira adentrarse nos segredos do Courel desde o respecto ao medio ambiente. A ruta das devesas, Froxán, o Val de Moreda, a ruta de Parada (terra de Uxío Novoneyra e María Mariño), de Seoane a Folgoso, Vilamor, a Devesa da Rogueira, o Val de Visuña… son algunhas das citas que esperan polo viaxeiro ou viaxeira con ganas de pasear por rutas sobre as que se vai proporcionando información e datos prácticos que indican a dificultade, a comida, o baño, a cartografía, os hábitats, a botánica, etc. E todo acompañado de mapas, fotografías e abundante información práctica.

Celebración de Uxio Novoneyra

Celebración de Uxío Novoneyra (1930-1999) –un novo volume da colección Cadernos de Ramón Piñeiro– representa, neste ano 2010 no que o Día das Letras está dedicado pola Real Academia Galega ao poeta do Courel, un primeiro e importante paso na bibliografía crítico-textual do escritor. A importancia desta obra deriva do feito de publicar case medio cento de prosas inéditas do poeta; de facer un esforzo compilatorio de fontes xornalísticas dos seus poemas e, ademais, de dar a coñecer –así mesmo por vez primeira– o seu expediente académico (co orixinal do seu exame de ingreso no Instituto de Lugo) e unha ben ilustrativa crono-bio-bibliografía baseada en múltiples fontes, rica e precisa en datos.
Caligrafías, mecanoscritos e textos de autopoética completan este heteroxéneo e multifacético libro, que será en adiante consulta obrigada en futuros traballos sobre o gran poeta galego da segunda metade do pasado século.

Novoneyra

Antón Lopo preséntanos unha excelente biografía do autor homenaxeado nas Letras Galegas 2010.

Uxío Novoneyra está xa gravemente enfermo e rememora a súa vida, desde O Courel da II República ás rúas de Zúric onde viu, a primeiros da década de 1990, os rapaces anestesiarse con heroína. Xorden así unhas memorias concibidas con aparencia de autobiografía, nas que a figura totémica de Novoneyra o inunda todo.

En A distancia do lobo, Antón Lopo utiliza a obra do poeta, as súas entrevistas e os seus discursos para reconstruír a traxectoria vital dun escritor que mantivo a liberdade como principio irrenunciable.

A partir dese material, e mediante unha serie de entrevistas con Elba Rey -viúva de Novoneyra- e con amigos e persoas que o trataron en vida, trénzase unha peripecia que se inicia cos estertores da vida e conclúe na infancia.

Galaxia anuncia a próxima saída doutras dúas obras arredor de Uxío Novoneyra: a Antoloxía poética, con edición e limiar de Arturo Casas, e unha nova edición de Do Courel a Compostela, ilustrada con fotos e acompañada dun CD para escoitar a Novoneyra recitando os seus poemas.

Embarcados en novos proiectos

LIBERTÁ chamas nos ollos tristes nas caras do METRO
nos que xa perderon o futuro e ganan o pan con sobresalto
na gran cidade nos tesos cumes i en todo o silencio preguntando.

Vélante os xóvenes
i os que saben da morte e xuntan inseguranza e desamparo.
Cando vexo un neno penso en ti
e si oio un bruído sin nome coido que ti chegas i acude todo o sangre.

Todo bruído sin nome é un agoiro.

Madrid / O Courel
1962- 1964